Arbitraż

Arbitraż to nic innego, jak opisane w Kodeksie Postępowania Cywilnego Sądownictwo Polubowne. Wskazuje to już jednoznacznie, że w przeciwieństwie do Rozjemstwa w Sporach, Arbitraż w Polsce jest usankcjonowany prawnie i dla potrzeb postępowania arbitrażowego nie trzeba tworzyć zasad kontraktowych.

Kodeks Postępowania Cywilnego opisuje zagadnienia związane z postępowaniem polubownym (arbitrażowym) w części 5 "Sąd polubowny (arbitrażowy)" w artykułach od 1154 do 1217.

Warunki Kontraktowe FIDIC opisują zagadnienia związane z Arbitrażem w Subklauzuli 20.6 [Arbitraż].

Kiedy możemy skierować Spór do rozstrzygnięcia przez Sąd Arbitrażowy?

W przypadku realizowania Kontraktu w oparciu o Warunki Kontraktowe FIDIC do postępowania arbitrażowego skierować można oczywiście wyłącznie Spory, dla których Decyzja Komisji Rozjemstwa w Sporach nie stała się ostateczna. Dla Kontraktów realizowanych wyłącznie w oparciu o postanowienia prawa polskiego, warunkiem koniecznym i wystarczającym dla skierowania sporu do postępowania arbitrażowego jest zawarcie klauzuli arbitrażowej bądź to w umowie łączącej strony, bądź też w pisemnym uzgodnieniu stron.

Umowa ta wywiera dwa główne skutki prawne – pierwszy, polegający na przyznaniu sądowi polubownemu kompetencji do rozstrzygania sporu objętego umową, drugi – na wykluczeniu sądownictwa państwowego.

Sąd arbitrażowy może być sądem stałym bądź powoływanym „ad hoc”. O stałym sądzie arbitrażowym mówimy wówczas, gdy zapis na sąd arbitrażowy wskazuje na poddanie sporu rozstrzygnięciom konkretnego funkcjonującego na stałe sądu arbitrażowego.

W Polsce sądami takimi są:

  • Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej – najbardziej znany i rozstrzygający najwięcej ilościowo sporów,
  • sądy arbitrażowe przy regionalnych izbach gospodarczych i / lub handlowych,
  • Sąd Arbitrażowy przy Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan,
  • Sąd Arbitrażowy przy Stowarzyszeniu Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców (SIDiR) - Sąd specjalizujący się głównie w rozstrzyganiu sporów powstałych na gruncie realizacji kontraktów budowlanych
  • i wiele innych.

    Postępowanie toczy się wówczas z reguły w oparciu o regulamin tego sądu. Strony mogą jednak wskazać inne zasady prowadzenia postępowania.

    O sądzie „ad hoc” mówimy, gdy sąd, a właściwie jego skład orzekający powoływany jest wyłącznie do rozstrzygnięcia konkretnego sporu. Wskazanym jest wówczas powierzenie administrowania postępowaniem jednemu ze stałych sądów arbitrażowych.

    W każdym przypadku arbiter / arbitrzy powoływani są przez Strony sporu. W przypadku jednoosobowego arbitrażu Strony wspólnie powołują Arbitra. W przypadku, gdy skład orzekający ma być trzyosobowy, Strony wskazują po jednym Arbitrze, a ci (bądź sąd arbitrażowy) powołują tzw. Superarbitra, czyli Przewodniczącego składu orzekającego. Strony mogą również uzgodnić inną ilość arbitrów oraz zasady ich powoływania.

    Kto może być arbitrem?

    Arbitrem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych z wyłączeniem czynnych zawodowo sędziów sądów powszechnych. Arbitrem może być sędzia w stanie spoczynku.

    Postępowanie arbitrażowe

    Postępowanie przed sądem arbitrażowym nie jest postępowaniem sformalizowanym. Pełnomocnikiem występującym w imieniu Strony może być dowolna upoważniona przez Stronę osoba, nie musi to być prawnik. Sąd arbitrażowy decyduje o sposobie prowadzenia postępowania. Nie musi być przeprowadzana rozprawa. Sąd może, według swego uznania, przeprowadzić postępowanie na podstawie przekazanych przez Strony dokumentów. Każda ze Stron może jednak w pozwie, lub w odpowiedzi na pozew zażądać przeprowadzenia rozprawy. Sąd polubowny rozstrzyga spór według prawa właściwego dla danego stosunku, a gdy Strony go do tego wyraźnie upoważniły – według ogólnych zasad prawa lub zasad słuszności. W każdym jednak przypadku sąd polubowny bierze pod uwagę postanowienia umowy oraz ustalone zwyczaje mające zastosowanie do danego stosunku prawnego. Jeżeli sąd polubowny rozpoznaje sprawę w składzie więcej niż jednego arbitra, jego orzeczenia zapadają większością głosów, chyba że strony uzgodniły inaczej. Wyrok sądu arbitrażowego winien być sporządzony na piśmie i podpisany przez arbitrów. Strony mogą wystąpić same lub upoważnić sąd do wystąpienia do sądu powszechnego o zatwierdzenie wyroku. Wyrok taki jest po zatwierdzeniu przez sąd powszechny równoznaczny z wyrokiem takiego sądu i podlega egzekucji.

    Kwestionowanie wyroku sądu arbitrażowego?

    Postępowanie arbitrażowe jest z zasady jednoinstancyjne, to znaczy że od wyroku nie można się odwoływać, chyba, że Strony w umowie na sąd arbitrażowy wskazały możliwość odwołania się do innego sądu arbitrażowego.. Wyrok sądu arbitrażowego można zaskarżyć do sądu powszechnego wyłącznie pod zarzutem naruszeń formalnych lub gdy jest sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego Polski.

    UWAGA: Uchylenie wyroku sądu arbitrażowego przez sąd powszechny nie powoduje skierowania sprawy do ponownego rozpatrzenia praz sąd arbitrażowy. Dalsze postępowanie zależy od stron, z tym zastrzeżeniem, że zapis na sąd polubowny pozostaje w mocy.

    no to mamy spór

    Właściciel Firmy ADROM, Adam Hajda, jest arbitrem wpisanym na listę arbitrów Sądu Arbitrażowego przy Stowarzyszeniu Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców SIDiR